ชื่อพื้นเมือง : มะลิ, มะลิลา (ทั่วไป), มะลิซ้อน (ภาคกลาง), มะลิขี้ไก่ (เชียงใหม่), มะลิหลวง (แม่ฮ่องสอน), มะลิป้อม (ภาคเหนือ)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Jasminum sambac (L.) Aiton
ชื่อวงศ์ : OLEACEAE
ชื่อสามัญ : Arabian jasmine
ประโยชน์ : รากสด ใช้ทำเป็นยาล้างตาแก้เยื่อตาอักเสบ ช่วยแก้อาการปวดฟัน ใช้เป็นยาแก้โรคเกี่ยวกับทรวงอก ใบ มีรสเผ็ดชุ่ม เป็นยาเย็น ช่วยดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ ใช้เป็นยาแก้ร้อนในกระหายน้ำ ขับเหงื่อขับความชื้น แก้ไข้หวัดแดด ดอก มีรสหอมเย็น มีสรรพคุณบำรุงหัวใจ ทำให้ชื่นใจ จิตใจชุมชื่น แก้อาการอ่อนเพลีย ชูกำลัง ดอกสดนำมาตำให้ละเอียดใช้พอกขมับ จะช่วยแก้อาการปวดศีรษะได้
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้พุ่มรอเลื้อย ลำต้นความสูงประมาณ 1-2 เมตร ผิวเปลือกลำต้นสีขาวมีสะเก็ดรอยแตกเล็กน้อย ลำต้นเล็กกลมแตกกิ่งก้านสาขาไปรอบๆ ลำต้น ใบ เป็นใบเดี่ยวออกตรงข้ามเป็นคู่ๆ ตามก้านและกิ่ง ใบมนป้อม หรือใบรูปไข่ปลายแหลม โคนใบสอบเรียว ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบเป็นมันสีเขียวเข้ม ขนาดใบกว้างประมาณ 2-3 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตร ดอก ออกเป็นดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อออกตามส่วนยอดหรือตามง่ามใบ ดอกเล็กสีขาวมีกลีบดอกประมาณ 6-8 กลีบ เรียงกันเป็นวงกลมหรือซ้อนกันเป็นชั้นแล้วแต่ชนิดพันธุ์ ขนาดดอกบานเต็มที่ประมาณ 2-3 เซนติเมตร ผล ผลเป็นรูปกลมรีเล็กเมื่อสุกจะมีสีดำภายในมีเมล็ดอยู่ 1 เมล็ด นอกจากนี้ลักษณะของลำต้น และดอกแตกต่างกันไปตามชนิดพันธุ์ การขยายพันธุ์โดยการปักชำ การตอนกิ่ง การทาบกิ่ง การแยกกอ มะลิมีถิ่นกำเนิดในเอเชียและลังกา ขึ้นกลางแจ้งชอบแดดจัด ปลูกง่ายขึ้นในดินเกือบทุกสภาพเจริญได้ดีในดินร่วนซุย
ลำต้น
ลำต้น
ใบ
ใบ
ดอก
ดอก