ชื่อพื้นเมือง      :         คำฮ่อ (ภาคเหนือ)

ชื่อวิทยาศาสตร์ :         Lagerstroemia indica L.

ชื่อวงศ์           :         LYTHRACEAE

ชื่อสามัญ        :         Crape myrtle

ประโยชน์        :         เปลือกต้นยี่เข่งใช้เป็นยาลดไข้ได้ รากช่วยทำให้เลือดไหลเวียนได้สะดวกขึ้น ช่วยแก้อาการปวดฟัน ด้วยการใช้รากยี่เข่งผสมกับเนื้อหมูต้มกับน้ำรับประทาน ช่วยแก้บิด จะใช้ใบหรือรากยี่เข่งก็ได้นำมาต้มกับน้ำดื่ม เปลือกต้นยี่เข่งมีฤทธิ์เป็นยากระตุ้นกระเพาะอาหาร ส่วนต้นและใบจะมีฤทธิ์ในการยับยั้ง ดอกช่วยแก้โรคหนองใน ด้วยการใช้ดอกแห้ง 3-10 กรัม หรือจะใช้ดอกสด 15-30 กรัมต้มกับน้ำใช้ชะล้าง ช่วยแก้อาการตกเลือดหลังคลอดบุตร ด้วยการใช้ดอกยี่เข่งสดต้มกับน้ำกินทั้งกาก ใบช่วยแก้ผดผื่นคัน ด้วยการใช้ใบสดนำมาต้มกับน้ำแล้วใช้ชะล้าง หรือจะนำมาตำแล้วพอกบริเวณที่เป็นก็ได้ ช่วยรักษาบาดแผลสด ด้วยการใช้ใบที่ตากแห้งแล้วนำมาบดเป็นผง แล้วนำมาโรยบริเวณบาดแผล เรานิยมปลูกต้นยี่เข่งไว้เป็นไม้ประดับในบ้านหรือในสวน หรือจะปลูกเป็นแนวรั้วเขตริมทาง เพราะให้ดอกสีชมพูสีสันสดใส อึด ทนแล้ง และดูแลง่าย

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

          ต้นยี่เข่ง เป็นต้นไม้ขนาดเล็กหรือไม้พุ่มขนาดใหญ่ สูงประมาณ 3-7 เมตร ขนาดของพุ่มจะกว้างประมาณ 2-4 เมตร มีเปลือกลำต้นเรียบ สีน้ำตาลเป็นมัน มีสะเก็ดขาวลอกเป็นแผ่น ส่วนของผลยี่เข่งมีลักษณะเป็นผลแห้งแตก เปลือกแข็ง รูปถ้วย มีเมล็ดจำนวนมาก ใบเป็นใบเดี่ยวสีเขียว ลักษณะใบคล้ายรูปไข่ โคนใบจะมน ปลายใบแหลม ขอบใบจะเรียบ ผิวใบจะมีขนสากมือเล็กน้อย โดยขนาดความกว้างของใบประมาณ 0.5-1.5 นิ้ว และยาวประมาณ 1-3 นิ้ว ดอกจะออกดอกเป็นช่อ ๆ ที่ปลายกิ่ง ส่วนล่างของดอกจะเป็นเส้นกลมเล็ก ส่วนบนจะบานแผ่ออกเป็นกลีบกลมขอบหยิก ๆ มีรอยย่นยับ มีกลีบประมาณ 6 กลีบ มีเกสรกลางดอกปลายเป็นตุ้มสีเหลืองสด เมื่อดอกบานเต็มที่จะกว้างประมาณ 1.5 นิ้ว ส่วนสีของดอกก็มีสีขาว สีม่วง สีชมพู สีชมพูเข้มคล้ายสีบานเย็น และสีแดง ส่วนมากแล้วเราจะเห็นดอกยี่เข่งในช่วงเดือนสิงหาคมถึงเดือนตุลาคม ยี่เข่งแดงดอกยี่เข่งยี่เข่งขาวความแตกต่างระหว่างต้นยี่เข่งกับต้นตะแบก บางคนอาจจะสับสนได้เพราะดอกของทั้งสองต้นนี้จะมีลักษณะที่คล้ายกันมาก หากจะแยกให้ออกต้องสังเกตลักษณะของลำต้น ซึ่งต้นยี่เข่งจะแตกกิ่งก้านขึ้นไปเป็นพุ่มอยู่ด้านบนของต้น และต้นจะไม่สูงมากนัก ส่วนต้นตะแบกนั้นจะเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ลำต้นจะเป็นลำเดี่ยว ตั้งตรง มีขนาดใหญ่ และมีขนาดกิ่งก้านที่เล็กกว่า